..3000 years history.. |
|
... ancient- byzantine- industrial history......... | |
| Πέλλα - Μακεδονία - Ελλάδα | |||
| Έδεσσα - 3000 χρόνια ιστορίας & πολιτισμού | |||
| Αλέξανδρος ο Μακεδών |  |
||
| Το όνομα της
πόλης έχει φρυγική καταβολή και σημαίνει πύργος
μέσα στο νερό ή πόλη πάνω στο νερό. Το 814 π.χ
ο Ηρακλέιδης ΚΑΡΑΝΟΣ την κάνει πρωτεύουσα του
πρώτου βασιλείου των Μακεδόνων και οι τύχες της
πόλης ταυτίζονται με την ιστορία της Μακεδονίας.
Αρχαία, βυζαντινά αλλά και βιομηχανικά ευρήματα
μαρτυρούν την ιστορία της πόλης. Απο την ιστορία
περνούν οι Ρωμαίοι, οι Σλάβοι, οι Οθωμανοί, καθώς
και άλλοι περιστασιακοί. Στις 18 Οκτωβρίου 1912 η
πόλη απελευθερώνεται και ενσωματώνεται στον
κορμό του ελληνικού κράτους ως πρωτεύουσα του
Ν.Πέλλας. Το 1923 ενισχύεται με μικρασιάτες
πρόσφυγες και μόνο μετά το '50-'60 αρχίζει να
αχρηστεύεται ο "Λευκός Ανθρακας" αυτός που
για αιώνες κινούσε μύλους, εργαστήρια,
βιοτεχνίες και εργοστάσια, και μαζί του χάνεται η
βιομηχανία της πόλης. Πολλοί άνθρωποι του
πολιτισμού έχουν συνδέσει το όνομά τους με την
πόλη. Μία πόλη με 3000 χρόνια ιστορίας |
|||
| Σταθμοί στην ιστορία της Έδεσσας | |||
Προϊστορικοί Χρόνοι (4000πχ-3000πχ) |
Στις περιοχές "Λόγγος" και "Παράδεισος" (Ηotel Xenia) έχουν ανακαλυφθεί αρχαιολογικά ευρήματα | ||
Ιστορικοί Χρόνοι |
Εγκατάσταση των Μακεδόνων - Ελληνικός Πολιτισμός - χρησιμοποίηση της λέξης ΕΔΕΣΣΑ (παράγεται απο το Feδ που είναι παράλληλος γλωσσικός τύπος του υδ-(ισσα) και παράγεται απο το υδ-ωρ (νερό) και σημαίνει υδατούπολη, πόλη των νερών. Η Εδεσσα γίνεται πρωτεύουσα του Μακεδονικού Κράτους. | ||
Αρχαίοι Χρόνοι |
Η Εδεσσα βρίσκεται σε δύο επίπεδα στην ακρόπολη (σημερινή θέση) και στην κυρίως πόλη (θέση "Λόγγος). Εικάζεται ότι εδώ ήταν οι ΑΙΓΕΣ όπου ο Φίλιππος Β' δημιούργησε την αυτοκρατορία που ο ΜΕΓΑΣ ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΣ έφτασε μέχρι τις Ινδίες. | ||
168πχ-130πχ |
Κατάκτηση απο τους Ρωμαίους - Η Εγνατία οδός περνά απο την Εδεσσα | ||
27πχ-249μχ |
Λειτουργεί Νομισματοκοπείο | ||
Πρωτοχριστιανική περίοδος |
Αρχίζει η διάδοση του χριστιανισμού μετά απο περιοδείες του Αποστόλου Παύλου στην Μακεδονία. | ||
4ος αι μχ |
Ιδρύεται επισκοπή Εδέσσης υπαγόμενη στην Μητρόπολη Θεσσαλονίκης. Και οι δύο περιοχές υπάγονται στην δικαιοδοσία του Πάπα της Ρώμης. | ||
τέλη 4ου αι |
Η Εδεσσα ανήκει στην περιοχή "Μακεδονία Πρώτη" ως τμήμα της Ανατολικής Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας (μετέπειτα βυζαντινής αυτοκρατορίας) | ||
691-692 |
Ο πρώτος γνωστός επίσκοπος Εδέσσης Ισίδωρος συμμετέχει στην πενθέκτη οικουμενική σύνοδο και υπογράφει ως "επίσκοπος Εδεσσηνών πόλεως" | ||
731-733 |
Ο Αυτοκράτορας Λέων Γ' ο Ισαυρος αποσπά την περιοχή απο την εκκλησιαστική δικαιοδοσία του Πάπα της Ρώμης. | ||
913-959 |
Η Εδεσσα αναφέρεται στο έργο "Περι Θεμάτων" του αυτοκράτορα Κωνσταντίνο Ζ' ως περιοχή της Βυζαντινής αυτοκρατορίας. | ||
989 |
Η Εδεσσα καταλαμβάνεται απο τον Βούλγαρο Σαμουήλ και γίνεται έδρα του προσωρινού κράτους του και της βουλγαρικής αρχιεπισκοπής | ||
10ος αι |
Αρχίζει στην Εδεσσα η χρήση του ονόματος Βοδενά (σλαβική λέξη voda=νερό) που σημαίνει υδατούπολη, πόλη με νερά. | ||
1003 |
Ο αυτοκράτορας Βασίλειος Β' ο βουλγαροκτόνος απελευθερώνει την Εδεσσα και εγκαθιστά βυζαντινή φρουρά στην πόλη ενώ εξορίζει τους βουλγάρους | ||
1015 |
Η πόλη ανακαταλαμβάνεται απο τους βουλγάρους αλλά ο αυτοκράτορας Βασίλειος Β' εκστρατεύει και ιδρύει νέα φρούρια. | ||
1019 |
Ιδρύεται η επισκοπή Αχριδών στην οποία υπάγεται η Εδεσσα. | ||
1204 |
Με την 4η Σταυροφορία η Εδεσσα υπάγεται στο Λατινικό Βασίλειο της Θεσσαλονίκης υπό τον Βονιφάτιο τον Μομφερατικό | ||
1218-1219 |
Ο Δεσπότης της Ηπείρου Θεόδωρος απελευθερώνει την Εδεσσα απο τους Σταυροφόρους και πλέον η πόλη υπάγεται στο δεσποτάτο της Ηπείρου | ||
1239-1252 |
Ιδρύεται το λεγόμενο Δεσποτάτο των Βοδενών υπό τον Ηπείρου Θεόδωρο | ||
1252-1254 |
Η Εδεσσα ενσωματώνεται στην αυτοκρατορία της Νίκαιας υπο τον μετέπειτα αυτοκράτορα Μιχαήλ Η' Παλαιολόγος. | ||
1327-1328 |
Σε εμφύλιο πόλεμο μεταξύ αυτοκρατόρων η Εδεσσα καταλαμβάνεται απο τον μετέπειτα αυτοκράτορα Ιωάννη ΣΤ' Κατακουζηνό. | ||
1341 |
Η Εδεσσα πολιορκείται απο τους Σέρβους υπο τον Στέφανο Ντουσάν. Οι Βυζαντινοί στρατηγοί Θωμάς και Ανδρόνικος Παλαιολόγος λύουν την πολιορκία | ||
1342 |
Επιτυγχάνεται κατάληψη της πόλης απο τους Σέρβους του Ντουσάν ο οποίος στο τέλος την παραδίδει στον αυτοκράτορα Κατακουζηνό | ||
1343 |
Κατάληψη της Εδεσσας απο τους Σέρβους | ||
1351 |
Προσωρινή ανακατάληψη της πόλης απο τους Βυζαντινούς | ||
1351-1395 |
Κατάληψη της πόλης απο τους Σέρβους. Καταστρέφονται τα τείχη της πόλης και πολλά δημόσια και ιδιωτικά κτίρια. Οι Εδεσσαίοι εξανδραποδίζονται. Η πόλη αρχίζει να χτίζεται στην σημερινή της θέση. | ||
1389 |
Η πόλη πολιορκείται & προδίδεται στους Οθωμανούς | ||
1395 |
Ολοσχερή καταστροφή της πόλης της Έδεσσας απο ισχυρό σεισμό | ||
1750 |
Λειτουργεί σχολείο στην Έδεσσα με διδάσκαλους μοναχούς | ||
1767 |
Αναβαθμίζεται η επισκοπή Έδεσσας σε Μητρόπολη | ||
1782 |
Ιδρύεται το πρώτο σχολείο δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης το "ΕΛΛΗΝΟΜΟΥΣΕΙΟΝ" | ||
1789 |
Ο μητροπολίτης Μελέτιος με πολλούς Εδεσσαίους συμμετέχει στην επανάσταση του Λευκαδίτη Λουίζη κατα τον 2ο Ρωσοτουρκικό πόλεμο | ||
1821 |
Πολλοί Εδεσσαίοι συμμετέχουν ενεργά στην επανάσταση του 1821 (Ναούμ, Γάτσος, Τρούπκος κα) | ||
1862 |
Λειτουργεί το πρώτο νοσοκομείο απο το σωματείο "Αδελφότης των Νέων" | ||
1862 |
Λειτουργεί το "Αρρεναγωγείο" | ||
1872-1877 |
Ιδρύεται ο Φιλεκπαιδευτικός Σύλλογος Βοδενών και ανεγείρεται το "Παρθεναγωγείο" προς φωτισμό των Εδεσσαίων θυγατέρων | ||
1877 |
Υπόμνημα Εδεσσαίων προς την συνδιάσκεψη της Κων/πολης όπου δηλώνουν ότι την θέλησή τους να αγωνισθούν για τα δίκαια του ελληνισμού. | ||
| 1891 | Συντάσσεται ο πρώτος κανονισμός λειτουργίας της "Ελληνικής Ορθοδόξου Κοινότητος Βοδενών" | ||
1892 |
Η Έδεσσα συνδέεται σιδηροδρομικώς με το Μοναστήρι | ||
1895 |
Λειτουργεί το πρώτο εργοστάσιο κλωστοϋφαντουργίας. Κινητήρια δύναμη ο "Λευκός Άνθρακας" (=νερό). Αρχίζει η περίοδος βιομηχανικής ανάπτυξης της πόλης. | ||
1900 |
Ανεγείρεται το "Γενί Τζαμί" και το ρολόι της πόλης | ||
1904-1908 |
Εδεσσαίοι λαμβάνουν ενεργά μέρος στον Μακεδονικό Αγώνα για απελευθέρωση της Μακεδονίας και ενσωμάτωσή της με την Ελλάδα. | ||
| 1907 | Ιδρύεται στην περιοχή Λόγγος το εργοστάσιο "ΚΑΤΩ ΕΣΤΙΑ" | ||
1912 |
Η Έδεσσα απελευθερώνεται από τους Τούρκους | ||
1915 |
Διορίζεται ο πρώτος Έλληνας δήμαρχος και πραγματοποιούνται εθνικές εκλογές, η Έδεσσα εκλέγει βουλευτή στο κοινοβούλιο | ||
| 1921 | Αρχίζουν Ανασκαφές και αποκαλύπτεται η Αρχαία Έδεσσα απο τον καθηγητή Ευστράτιο Πελεκίδη | ||
1922 |
Θεμελιώνεται το γυμνάσιο Εδεσσας (Περικαλλές) και ιδρύεται ο "Φιλοπρόοδος Σύλλογος Μέγας Αλέξανδρος" | ||
1935 |
Μεγάλη πυρκαϊά καταστρέφει μεγάλο μέρος της πόλης και πλημμύρες ολοκληρώνουν την καταστροφή | ||
| 1936 | Ο πρώτος Εδεσσαίος που συμμετέχει στους Ολυμπιακούς Αγώνες του Βερολίνου είναι ο Δημήτριος Γιάκας. | ||
1925-1940 |
Μεγάλη βιομηχανική ακμή - Η Έδεσσα αποκαλείται Μάντσεστερ της ανατολής (12000 κάτοικοι 2500 βιομηχανικοί εργάτες) | ||
1940-1944 |
Η πόλη καταλαμβάνεται απο τους Γερμανούς (Ναζί). Καταστρέφεται μεγάλο τμήμα της συνοικίας Βαρόσι, το Αρρεναγωγείο, και άλλα κτίρια. | ||
1946-1948 |
Εμφύλιος πόλεμος | ||
Δεκαετίες '50-'60 |
Φθίνουσα βιομηχανία - Μεταναστευτικό ρεύμα | ||
| 1962-1968 | Απειλούνται με καταστροφή οι Καταρράκτες απο την ΔΕΗ για κατασκευή υδροηλεκτρικού εργοστασίου της. Η πόλη αντιστέκεται με πρωτοφανείς για την εποχή "περιβαλλοντικές" διαμαρτυρίες. | ||
Δεκαετίες '70-'80-'90 |
Πολεοδομική, Τουριστική, Πολιτιστική, Αθλητική και πνευματική ανάπτυξη. Πολλοί είναι οι συγγραφείς, ποιητές και άνθρωποι της τέχνης που τα ερίσματά τους ξεκινούν απο τους ήχους των νερών της μαγικής πόλης του Βορά, την Εδεσσα. | ||
1982 |
Θεμελιώνεται το Δημαρχείο της πόλης | ||
| 1983 | Θεσμοθετείται το Βαρόσι ως Παραδοσιακός Ιστορικός Οικισμός της πόλης | ||
1991 |
Ο πληθυσμός της πόλης είναι 17.128 κάτοικοι | ||
| 1994 | Εγκαινιάζεται το Πολιτιστικό Κέντρο. Το σύγχρονο κτίριο αποτελεί μέχρι και σήμερα αντικείμενο συζητήσεων για την μοντέρνα αρχιτεκτονική του. | ||
| 1997 | Η πόλη αποκτά site στο διαδίκτυο www.edessacity.gr και ετοιμάζεται να υποδεχθεί με στήριγμα την παράδοση, τις νέες τεχνολογίες και τους φιλόξενους ανθρώπους της, τον 21ο αιώνα. | ||
| 2002 | Έναρξη εργασιών στο κτίριο Παιδικής Μέριμνας για την φιλοξενία Πανεπιστημίου. | ||
| 2004 | Ιδρύεται Πανεπιστημιακή Σχολή στην Εδεσσα - Τμήμα του Πανεπιστημίου Μακεδονίας | ||
Βιβλιογραφία : Κ.Σταλίδη - Φιλόλογου-Συγγραφέα (Εφ.Εδεσσαϊκή) |
|||
| Δείτε την ιστορία της πόλης μέσα απο τα μνημεία της | |||
 |
Η Αρχαία Έδεσσα (8ος πχ αι) - στην κατάφυτη περιοχή "Λόγγος" | ||
|
Εκκλησία της Κοίμησης της Θεοτόκου (14ος αι) - Παλαιά μητρόπολη. Αντιπροσωπευτικό δείγμα της βυζαντινής ιστορίας της πόλης | ||
 |
"Παρθεναγωγείο" (1875) - Σήμερα αίθουσες εικαστικών τεχνών. | ||
 |
To "Γενί Τζαμί". Οτι απέμεινε απο την οθωμανική περίοδο. | ||
 |
Το μοναστήρι της Αγίας Τριάδας | ||
 |
Υπαίθριο Μουσείο Νερού εκεί όπου απο τα τέλη του 19ου αι Εργοστάσια και μικρές βιοτεχνίες ανθίζουν. Πηγή ενέργειας ο "λευκός άνθραξ" (νερό) . | ||
 |
Το ρολόι της πόλης (1900) Σήμα Κατατεθέν της πόλης. Δίπλα ακριβώς ο Φιλοπρόοδος Σύλλογος "Μέγας Αλέξανδρος". |
||
| Περιηγητές που πέρασαν απο την Εδεσσα | |||
| 1668 Εβλιγιά Τσελεμπή | 1835 Pouceville | ||
| 1806 W.Leake | 1820 Cousinery E.M. | ||
| 1842 A.Boue | 1859 M.Delacoulonche | ||
| 1890 V.Berard | 1900 M.Paillares | ||
| 1904 Τσορμπατζόγλου | 1904 Paul Lindenberg | ||
