Οι καταρράκτες της Έδεσσας δεν υπήρχαν πάντα, όπως είναι σήμερα. Έως
τα τέλη του 14ου αι ο κυρίως όγκος νερού
συγκρατιόταν σε μία μικρή λεκάνη στα δυτικά της
πόλης. Τότε τα νερά (έπειτα πιθανώς από κάποιο
γεωλογικό ή καιρικό φαινόμενο) αποφασίζουν να
διέλθουν την πόλη και να χυθούν, θεαματικά
από τον βράχο της με συνέπεια να δημιουργηθούν
πολλά μικρά ποτάμια και παράλληλα να καταργηθεί
η λίμνη απ' όπου προήλθαν. Πολλοί περιηγητές του
17ου & 18ου αι περιγράφουν την εικόνα της πόλης με
έναν βράχο από όπου πέφτουν τα νερά από πολλούς
καταρράκτες.
Για τον σημερινό
επισκέπτη θα ήταν λίγο δύσκολο να αντιληφθεί τι
συνέβαινε μόλις λίγες δεκαετίες πίσω, όπου οι
καταρράκτες ήταν ένα άσημο μέρος. Λίγο κρυμμένοι
πίσω από τις λαπούες, λίγο κρυμμένοι πίσω
από την
ακατάσχετη βλάστηση, λίγο εγκαταλελειμμένοι
εκεί
στην άκρη του βράχου, εθεωρείτο εγχείρημα, μία
μικρή ίσως περιπέτεια, να κατέβει κανείς τα
δύσβατα μονοπάτια της εποχής για να τους χαζέψει
... ή να τους φωτογραφίσει.
Από το 1942 αρχίζει μία διαφορετική
αντιμετώπιση του χώροι και πρώτοι οι Γερμανοί
τον διαβάζουν με την τουριστική και χρηστική του,
πλέον λογική. Κάθε πρωί ο λοχίας της Γκεστάπο
Φριτς μπλόκαρε τα περάσματα της πλατείας,
αφαιρούσε τις ταυτότητες και για να τις
ξαναπάρουν πίσω έπρεπε υποχρεωτικά να περάσουν
από το εργοτάξιο των καταρρακτών. Έτσι
από το
τίποτα ξεπήδησαν το καλοκαίρι του 1942 δύο πισίνες,
παρτέρια, ζαρντινιέρες με ενδιαφέρουσα
αρχιτεκτονική που όπως θα έλεγαν σήμερα, σεβόταν
το τοπίο.
Μετά τον πόλεμο ο χώρος παραδίδεται στο
δήμο, του οποίου οι κηπουροί τον φροντίζουν
φυτεύοντας λουλούδια και δέντρα. Στην συνέχεια
ξεσπά ο εμφύλιος πόλεμος και οι καταρράκτες
ξεχνιούνται προσωρινά, εκτός βέβαια από
τους
αγρότες του Λόγγου οι οποίοι απολαμβάνουν το
μπάνιο τους. Άνθρωποι του μόχθου που δεν είχαν
δει ποτέ τους θάλασσα ξεπέζευαν το γαιδουράκι
τους και βουτούσαν στα πράσινα δροσερά νερά.
Σταθμός στην πορεία υπήρξε το 1953 όταν
ολοκληρώθηκε και άρχισε να λειτουργεί το
δημοτικό εστιατόριο με το όνομα "ΠΙΣΙΝΕΣ" το
οποίο διασκέδαζε τους εδεσσαίους με βαλσάκια,
ταγκό, μάμπο και λίγη ατμοσφαιρική
τζαζ.
Έως τις αρχές του 1960 κατασκευάζονται
προσβάσεις για να μπορεί ο επισκέπτης να
προσεγγίζει με ασφάλεια. Τότε κατασκευάστηκαν
και σημεία "μπελβεντερε" για ποικιλία
θέασης. Εξαίρεση βέβαια αποτελεί η απόφαση της
ΔΕΗ (τότε (;)) να κατασκευάσει ένα ακόμη
εργοστάσιο, καταστρέφοντας το πάρκο καταρρακτών
και βέβαια τους ίδιους τους καταρράκτες. Η
μνημειώδης βέβαια αυτή ΑΝΟΗΣΙΑ δεν
πραγματοποιήθηκε γιατί οι άνθρωποι της πόλης
πείσμωσαν, αντιστάθηκαν για να διασώσουν μετά
από αγώνες το αυτονόητο και το προφανές
Σήμερα οι καταρράκτες είναι πασίγνωστο
θέαμα απείρου κάλλους για όλη την Ελλάδα και τον
υπόλοιπο κόσμο. Μπορεί κανείς με ασφάλεια να
θαυμάσει τον μεγάλο Καταρράκτη "Κάρανο" με
το νερό να πέφτει από ύψος 70 περίπου μέτρων και
τον διπλό καταρράκτη, όπως επίσης και το σπήλαιο
κάτω από τον βράχο. Η περιοχή έχει αναβαθμισθεί
και προσφέρει ευκολίες στους επισκέπτες.
Ενδεικτικά αναφέρεται η συνεχής λειτουργία
περιπτέρου πληροφοριών, η λειτουργία υπαίθριου
Μουσείου Νερού και πολύ σύντομα ξενοδοχείο 5* και
άλλες διευκολύνσεις.
